W Polsce przedsiębiorcy mogą wybierać spośród wielu form prawnych działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniej formy prawnej ma kluczowe znaczenie dla obowiązków podatkowych, składek ZUS oraz struktury odpowiedzialności właścicieli firmy.
I. Rodzaje form działalności w Polsce
Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze formy prawne działalności dostępne w Polsce.
A. Wynikające z przepisów prawa przedsiębiorców lub kodeksu cywilnego
1) Jednoosobowa działalność gospodarcza
Najprostsza i najpopularniejsza forma działalności, gdzie właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy, działa pod swoim imieniem oraz nazwiskiem.
2) Spółka cywilna
Forma działalności współprowadzonej przez co najmniej dwie osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, która opiera się na zawarciu umowy cywilnoprawnej. Każdy ze wspólników spółki cywilnej podlega pod ZUS.
B. Wynikające z kodeksu spółek handlowych
1) Spółki osobowe
Spółki osobowe charakteryzują się osobistym zaangażowaniem wspólników uczestniczących w działalności spółki. Spółki osobowe nie mają osobowości prawnej, ale mogą we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Wspólnicy spółek osobowych ponoszą subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
a) Spółka jawna
Najprostsza forma spółki osobowej, w której wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, bez ograniczeń.
b) Spółka partnerska
Przeznaczona dla osób wykonujących wolne zawody (np. lekarze, prawnicy). W spółce partnerskiej każdy partner odpowiada za swoje działania, ale nie odpowiada za błędy pozostałych wspólników.
c) Spółka komandytowa
Posiada dwóch typów wspólników: komplementariusza, który odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, i komandytariusza, którego odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości wniesionego wkładu.
d) Spółka komandytowo-akcyjna
Łączy cechy spółki komandytowej i akcyjnej. Wspólnikami są komplementariusze, odpowiadający całym majątkiem, oraz akcjonariusze, których odpowiedzialność ogranicza się do wniesionego kapitału.
2) Spółki kapitałowe
Jest to rodzaj spółek, w których główną rolę odgrywa kapitał wniesiony przez wspólników. W spółkach kapitałowych odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jest ograniczona do wniesionego wkładu, co oznacza, że nie odpowiadają oni własnym majątkiem za długi spółki.
Cechą charakterystyczną spółek kapitałowych jest utworzenie odrębnego bytu prawnego, który działa w obrocie gospodarczym. Sprawy spółki są prowadzone przez zarząd, który ją kieruje i reprezentuje. Utworzenie odrębnego bytu prawnego oznacza zatem stworzenie podmiotu, który ma własny majątek, własną zdolność prawną, oraz działa pod własną Firmą.
a) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)
Jedna ze zdecydowanie najczęściej wybieranych form działalności gospodarczej w Polsce. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego kapitału zakładowego. Spółka posiada osobowość prawną, co oznacza, że może zawierać umowy, nabywać prawa i być pozywana. Minimalny kapitał zakładowy to 5000 zł, spółką kieruje Zarząd.
b) Spółka akcyjna (S.A.)
Forma spółki przeznaczona dla dużych przedsiębiorstw. Wspólnicy (akcjonariusze) odpowiadają za zobowiązania spółki wyłącznie do wysokości wniesionego kapitału. Minimalny kapitał zakładowy to 100 000 zł, spółką kieruje Zarząd.
c) Prosta spółka akcyjna (PSA)
Forma spółki kapitałowej wprowadzona z myślą o startupach. Charakteryzuje się minimalnym kapitałem zakładowym (1 zł), uproszczonymi procedurami i większą elastycznością w zarządzaniu oraz emisją akcji względem Spółki Akcyjnej.
II. Firma Bez ZUS: Jak Uniknąć Składek ZUS?
Dla wielu przedsiębiorców, jednym z najważniejszych aspektów przy wyborze formy prawnej działalności gospodarczej jest możliwość uniknięcia składek ZUS oraz zachowanie swobowy w wyborze form współpracy ze spółką. Istnieje kilka form działalności, które pozwalają legalnie ograniczyć obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne.
W artykule przyjrzymy się, jak prowadzić firmę bez ZUS, z perspektywy możliwości jakie oferują spółki z o.o., prosta spółka akcyjna (PSA) oraz działalność nierejestrowana. Forma spółki akcyjnej jest już zdecydowanie zbyt sformalizowana.
1) Spółka z o.o. jako Firma Bez ZUS
Jednym z najpopularniejszych rozwiązań dla osób chcących uniknąć opłacania składek ZUS jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). Ustawodawca dopuszcza możliwość zawiązania spółki przez kilka osób lub jedną osobę. Spółką z o.o. kieruje Zarząd.
a) Kiedy wspólnicy nie podlegają ZUS?
Zdecydowanie zalecaną strukturą jest utworzenie podmiotu przez co najmniej dwie osoby. Powodem złożonej liczby wspólników jest brak powstania obowiązku ubezpieczenia, który powstaje w przypadku jednoosobowej sp. z o.o. z mocy prawa, spółka wieloosobowa jest po prostu firmą bez ZUS.
Podstawę oZUSowania takiej jednoosobowej spółki stanowi art. 8 ust. 6 pkt 4) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który mówi że, wyłącznie "Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością".
W przypadku wieloosobowej spółki z o.o., wspólnicy nie są automatycznie zobowiązani do płacenia składek ZUS, a dopiero ewentualne formy współpracy ze spółką w zależności od ich rodzaju może tworzyć taki obowiązek.
b) Jakie są inne korzyści z wieloosobowej spółki z o.o.?
Główną zaletą wieloosobowej spółki z o.o. jest fakt, że wspólnicy nie muszą opłacać składek ZUS oraz mogą wnieść wyższy kapitał wraz z zawiązaniem podmiotu. To znacząco obniża koszty prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku mikro spółki z o.o., gdzie działalność jest niewielka, taka forma prowadzenia biznesu staje się bardzo atrakcyjna.
2) Prosta Spółka Akcyjna (PSA) jako Firma Bez ZUS
Prosta Spółka Akcyjna (PSA) to najmłodsza forma spółki, która zyskała popularność zwłaszcza wśród startupów. Choć PSA jest formą elastyczną, a kapitał zakładowy wynosi minimalnie 1 zł, to praktyka wskazuje, że nie jest tak łatwa do prowadzenia jak sp. z o.o.
W przypadku PSA zamiast wspólników istnieją akcjonariusze, którzy podobnie jak wspólnicy w spółce z o.o. nie podlegają obowiązkowi opłacania składek ZUS. Spółką może kierować Zarząd, ale może zostać powołany też tzw. "Rada dyrektorów".
Prosta Spółka Akcyjna: Nie Taka Prosta Forma Prowadzenia Biznesu?
Mimo że PSA oferuje wiele korzyści, takich jak uproszczone zasady funkcjonowania względem spółki akcyjnej, to prowadzenie tej formy działalności wymaga współpracy z biurem maklerskim w celu prowadzenia rejestru akcjonariuszy.
3) Działalność Nierejestrowana jako alternatywa dla Firmy Bez ZUS
Działalność nierejestrowana to forma działalności gospodarczej, w której przedsiębiorca nie jest zobowiązany do rejestrowania firmy w CEIDG ani do opłacania składek ZUS, pod warunkiem, że jego przychody nie przekraczają określonego limitu.
a) Warunki i Limity Przychodów w 2024
W 2024 roku, aby prowadzić działalność nierejestrowaną, miesięczny przychód nie może przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia brutto (czyli 2121 zł brutto). To dobre rozwiązanie dla osób chcących prowadzić małą działalność zarobkową bez formalnych obowiązków.
b) Koszty i Obowiązki w Działalności Nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana zwalnia przedsiębiorcę z obowiązku płacenia składek ZUS, ale wiąże się z koniecznością prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów oraz opłacania podatku dochodowego, rozliczenie następuje na zasadach ogólnych.
III. Najkorzystniejsza forma prawna dla firmy bez zus - mikro spółka z o.o.
Spośród wszystkich dostępnych form działalności, mikro spółka z o.o. wydaje się być najkorzystniejszym rozwiązaniem dla osób, które chcą uniknąć składek ZUS i jednocześnie prowadzić działalność na większą skalę niż działalność nierejestrowana.
Tego rodzaju spółka pozwala na legalne ograniczenie kosztów związanych z ZUS, a jednocześnie oferuje elastyczność i różnorodność form współpracy wraz z bezpieczeństwem prowadzenia firmy.
IV. Fakturomania jako system dla księgowości online sp. z o.o.
Dla właścicieli mikro spółek z o.o. prowadzenie pełnej księgowości może być wyzwaniem, ale narzędzie takie jak Fakturomania pozwala na proste i prawidłowe samodzielne rozliczenie podatkowe. Dzięki temu systemowi przedsiębiorcy mogą generować faktury, ewidencjonować przychody i koszty, sporządzać deklaracje podatkowe oraz rozliczać się z urzędem skarbowym bez konieczności korzystania z drogich usług księgowych.